ABD merkezli Defense News internet sitesinde yer alan bir haberde Türkiye’nin üretici ortak olduğu F-35 savaş uçağı programından çıkarılmasının maliyetleri yükselteceği kaydedildi. Haberde sözlerine yer verilen F-35’lerin ABD’li tedarikçilerinden havacılık ve uzay şirketi Pratt & Whitney’in başkanı Matthew Bromberg “F-35’in motor maliyeti, Türkiye’nin programdan çıkarılması nedeniyle yüzde 3 artacak” dedi.
ABD, Türkiye'ye karşı elindeki son kozu da harcadı
TÜRKİYE YÜKSEK KALİTE DÜŞÜK MALİYET SAĞLIYORDU
Haberde şirket tarafından üretilen ve F-35’lerde kullanılan uçak motorunun 188 parçasının başlangıçta Türk tedarikçiler tarafından sağlandığı kaydedildi. ABD Senatosunun Silahlı Hizmetler Komitesinde konuşan Bromberg, “Bunlar motorun en kritik parçalarından bazıları ve Türkiye tedarikçileri yüksek kaliteli, düşük maliyetliydi” ifadesini kullandı.
Ne olmuştu?
Türkiye, F-35 Müşterek Taarruz Uçağı Programı’na (JSF) Ortak Mutabakat Zaptı ile ortak üretici olarak katılmıştı. Programın katılımcıları Türkiye’nin yanı sıra ABD, İngiltere, İtalya, Hollanda, Avustralya, Danimarka, Kanada ve Norveç’ten oluşuyordu. Türkiye ilk etapta 100 adet F-35A uçağı almayı taahhüt etmişti. 2018’de 4 F-35 uçağının mülkiyeti Türkiye’ye verilmiş ancak uçaklar ABD’de Türk pilotların da katıldığı eğitim programlarına tabi tutulmuştu. Daha sonra ise 2 F-35 uçağının daha mülkiyeti verilmişti. Türkiye ile ABD arasındaki S-400 meselesinden dolayı bu altı uçak Türkiye’ye transfer edilmemiş ve 2020 Savunma Bütçesi dâhilinde ABD Hava Kuvvetleri için alınması kararlaştırılmıştı. Türkiye, ayrıca uçak için 1.005 parça üretiyordu. Türk firmalarının da bu üretime katılımı büyük oranda askıya alınmıştı. ABD’nin Aralık 2020 itibarıyla 1.005 parçanın tamamı için yeni tedarikçiler bulduğu ortaya çıkmıştı.
