Suriye'de yaşanan son gelişmeler sonrası Türkiye-Rusya ilişkileri yeniden mercek altında. Ankara, Moskova'nın desteklediği Esed rejiminin Astana ve Soçi mutabakatlarıyla belirlenen sınırlara çekilmesini istiyor. Ancak bölgede Ruslar havadan, İran ise karadan Esed'e destek sağlıyor.
Haber7 Yazarı Taha Dağlı, Türkiye-Rusya ilişkilerinin önümüzdeki süreçte nasıl olacağını yazdı. Dağlı'nın bugünkü köşe yazısı şöyle:
İdlib krizi Rusya ile Türkiye’nin arasını iyice açacak mı? Ruslar bu soruya yanıt arıyor.
Ortada bir çok senaryo dolaşıyor, neredeyse tamamı “Rusya ile Türkiye çatışmaz, yeni bir mutabakat süreci başlar” ortak paydasında buluşuyor.
İdlib’te Türk askerlerine yönelik saldırının ardından başlayan gerginlik, Moskova’da adım adım takip ediliyor. Ruslar, Türkiye ile Şam rejimi arasındaki çatışma ortamının büyümesinden endişeli.
Amerika ve NATO’nun Türkiye’nin safında İdlib krizine müdahil olmaları da Rusları tedirgin etti.
Ruslar için İdlib’te geri dönüşü olmayan tek şey, Esed’e sağlanan destek.
Peki Türkiye ile Esed rejimi arasında savaş çıkarsa nasıl pozisyon alacaklar?
Burada kafalar karışıyor.
Öncelikle Rus uzmanlar ya da medya organları, çatışmanın büyüme ihtimalini bir savaşa dönüşme olasılığını neredeyse telaffuz dahi etmek istemiyor.
Bu konuda yorum yapanların çoğunluğu krizin yeni bir mutabakat süreciyle çözülmesini en azından kısa vadeli de olsa durdurulması gerektiğini vurguluyor.
Rusların yazıp çizdiği senaryolara bakalım.
Vzglyad gazetesi, en çok seslendirilen ihtimalleri şu şekilde derlemiş.
Birinci Senaryo; “Esed rejimi İdlib’te sivillere yönelik saldırılarını durduracak, kriz şimdilik dondurulacak”.
İkinci Senaryo; “Türkiye, Esed rejimine karşı geniş çaplı operasyon başlatacak, bu durumda Rusya Türkiye ile kesinlikle karşı karşıya gelmeyecek, Türkiye ile çatışmak Rusya’nın çıkarına olmaz, aksine Rusya Türkiye ile işbirliğinin devamından hatta güçlendirilmesinden yana, bu nedenle çatışma halinde Moskova Türkiye’ye savaşın önüne geçecek bir teklifte bulunabilir”.
Üçüncü Senaryo; “Esed rejimi İdlib’teki ilerleyişini durdurur, kısmen çekilir, çekilmediği bölgelere karşılık, Rusya Türkiye’ye PKK-PYD’nın işgal ettiği noktaları verebilir”. Bu öngörüyü savunanlar Rusya’nın PYD konusunda ciddi görüşmeler yaptığını da iddia ediyor.
Dördüncü Senaryo; “Türkiye, Esed rejimi, İran, Rusya ve hatta diğer aktörlerin de dahil olduğu bir ortam çıkabilir”. Ancak bu ihtimalin hiç kimse tarafından istenmediği ve hatta senaryolar arasında gerçekleşme olasılığı en düşük seçenek olduğu vurgulanıyor.
Bunlar dışında bireysel yorumlarda bulunan Rus uzmanlar da benzer şekilde Rusya ile Türkiye arasındaki tansiyonun düşeceğini savunuyor.
Andrey Çuprıgin, Ankara ile Moskova arasında İdlib konusunda direk karşı karşıya gelmemek için önlemler alındığını öne sürdü.
Moskova Devlet Üniversitesinden Aleksandr Vavilov, “Şam’ın Türkiye’ye karşı topyekun bir savaşa girecek gücü yok” dedi, Rusya ile Türkiye öncülüğünde yeni bir Soçi sürecinin başlatılabileceğini söyledi.
Rusya Bilimler Akademisinden Konstantin Truyevtsev, Suriye ile Türkiye’nin savaşa girmesinin seçenek dışı olduğunu iddia etti.
Rus siyasi danışman Anatoliy Vasserman, 2015’teki uçak krizi hatırlatmasında bulunarak, Rusya ile Türkiye’nin böyle bir süreci bir kez daha yaşamak istemediklerinin altını çizdi.
Özetle Rusların düşünceleri böyle. Esed, Türkiye’ye karşı savaşamaz, diyorlar.
Rusya, Esed’i desteklese de böyle bir savaşın çıkmasını engeller diyorlar.
Türkiye ile Rusya’nın kesinlikle karşı karşıya gelmeyeceklerini önü sürüyorlar.
Tabi bunları söylerken, İdlib konusunda ABD ve NATO’nun Türkiye’nin yanında yer almasını da tedirginlikle karşılıyorlar.
Rusya ile Türkiye arasında Suriye dışında bir çok konuda ortaklıklar olduğunu ve bunların sürdürülmesinin iki taraf açısından da önem taşıdığının altını çiziyorlar.
Aksi bir durumun ABD’nin kazancı olacağına da önemle vurgu yapıyorlar.
