Haiti Devlet Başkanı Jovenel Moise'nin evinde suikaste uğradığı açıklandı.
Haiti'nin geçici Başbakanı Claude Joseph, devlet başkanı Moise'nin öldüğünü belirtti.
Olayla ilgili gelen bilgilere göre; bir grup kimliği belirsiz kişi, gece saatlerinde (TSİ 05.00) Moise'in evine saldırdı. Devlet Başkanı Moise hayatını kaybederken, eşi Martine Moise saldırıdan yaralı kurtuldu.
Ülkedeki yolsuzluk iddiaları sebebiyle, 2018 yılından beri süren protestolarda Moise'nin istifası isteniyordu.
"SUİKASTE UĞRAYABİLİRM" DEMİŞTİ
Bir süredir siyasi istikrarsızlığın hakim olduğu Haiti'de Moise, şubat ayında gazetecilere yaptığı açıklamada "hayatına yönelik bir girişim olduğunu" olduğunu söylemişti. Moise, "Kasım 2020'den bu yana yürütülen bir kumpasın tespit edildiğini" ve olayla ilgili 20 kişinin gözaltına alındığını belirtmişti.
TÜRKİYE'DEN TAZİYE MESAJI
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, sosyal medya hesabı Twitter'dan yayımladığı mesajda şu ifadeleri kullandı:
"En son Antalya Diplomasi Forumu vesilesiyle ülkemizde ağırladığımız Haiti Cumhurbaşkanı Jovenel Moise'nin kalleşçe öldürüldüğünü büyük üzüntüyle öğrendim. Huzur içinde yatsın. Ailesine ve dost Haiti halkına başsağlığı diliyorum."
En son Antalya Diplomasi Forumu vesilesiyle ülkemizde ağırladığımız #Haiti Cumhurbaşkanı Jovenel Moise’nin kalleşçe öldürüldüğünü büyük üzüntüyle öğrendim. Huzur içinde yatsın. Ailesine ve dost Haiti halkına başsağlığı diliyorum. pic.twitter.com/ocRchEBEQr
— Mevlüt Çavuşoğlu (@MevlutCavusoglu) July 7, 2021
ABD'DEN AÇIKLAMA
Suikast ile alakalı Beyaz Saray'dan yapılan açıklama, yaşananların korkunç olduğu kaydedilerek, gelişmeden üzüntü duyulduğu aktarıldı.
HAİTİ'DE YILLARDIR BİTMEK BİLMEYEN KAOA
Devlet Başkanı Jovenel Moise'nin suikast sonucu hayatını kaybettiği Karayip ülkesi Haiti'de yaklaşık 5 yıldır süren siyasi kriz ülkeyi kaosa sürükledi. Moise'nin görev süresine dair tartışmalar üzerinden başlayan siyasi krizin yanı sıra kötü giden ekonomi, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını ve artan güvenlik sorunu, ülkeyi kaosa sürükleyen başlıca sebepler olarak öne çıktı. Jovenel Moise, 2016'daki tartışmalı seçimler nedeniyle görevini bir yıl geçici olarak yürüttü, devlet başkanlığı görevine resmen Şubat 2017'de başlayabildi. Moise, resmen 2017'de göreve başladığı için 5 yıl olan görev süresinin Şubat 2022'de dolacağını savunurken muhalefet partileri, bu sürenin 7 Şubat 2021'de dolduğunu iddia ediyordu. Jovenel Moise'nin devlet başkanlığı sırasında yaklaşık 11 milyon nüfuslu Haiti'de nüfusun neredeyse yüzde 60'ının günlük geliri 2 doların altına düşerken halktan ekonomik ve siyasi krizlerin yanı sıra güvenlik ve Kovid-19 salgını kaynaklı sağlık problemleri nedeniyle Moise yönetimine karşı tepkiler yükselmeye başladı. Haiti'de 7 Şubat 2019'dan bu yana artan enflasyona, kamuda yolsuzluğa, gıda gibi temel ihtiyaç maddelerinin azalmasına ve başkentte birçok benzin istasyonunun kapanmasına neden olan akaryakıt sıkıntısına tepki gösteren vatandaşlar, Moise'nin istifası talebiyle hükümet karşıtı gösteriler düzenliyordu. Öte yandan, Haiti'de muhalefet, 53 yaşındaki Moise'yi hükümetin icraatlarını denetleyen mahkemelerin yetkilerini kısıtlayarak ve kendisine bağlı bir istihbarat teşkilatı kurarak iktidarını sağlamlaştırma girişimlerinde bulunmakla suçluyordu.
HAİTİ'DE BAZI BÖLGELER ÇETELERİN KONTROLÜNE GEÇTİ
Haiti'de devlet başkanlığı ve parlamento seçimleriyle birlikte 26 Eylül'de anayasa değişikliği referandumu düzenlenmesi beklenirken halkın güvenlik gerekçesiyle sandığa gitmekten çekindiği ifade ediliyor. Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu'nun (UNICEF) 15 Haziran'da yayımladığı raporda, Haiti'nin başkenti Port-au-Prince'de tırmanışa geçen ölümcül çete çatışmaları nedeniyle son 2 haftada yaklaşık 8 bin 500 kadın ve çocuğun evlerini terk ettiği bildirildi. Raporda, evlerini terk etmek zorunda kalanların spor salonları gibi geçici yerlere sığındığı; gıda, içme suyu, kıyafet ve battaniye ihtiyaçlarının olduğu belirtildi. Yine BM verilerine göre Haiti'nin bazı bölgelerinde çeteler kontrolü ele geçirirken Port-au-Prince'da son 9 ayda 14 bin kişi evlerinin terk etmek zorunda kaldı. Ulusal İnsan Hakları Savunma Ağı Direktörü Pierre Esperance, haziran ayında son günlerde şiddetin zirveye çıkması nedeniyle endişeli olduğunu ve Moise'nin görevini sürdürmesi halinde durumun kötüleşeceği uyarısında bulunmuştu.
ABD SON ANDA DESTEĞİNİ ÇEKMİŞTİ
Haber7 yazarı Taha Dağlı konuya ilişkin dikkat çeken detayları yazdı:
"Haiti devlet başkanı Jovenel Moise evinde uğradığı suikast sonucu öldürüldü. Bu suikast kafaları karıştırdı.
Çünkü Haiti'de önümüzdeki günlerde çok kritik bir anayasa referandumu yapılacaktı.
Devlet başkanlığı süresi güncellenecekti.
Öldürülen lider Moise, geçtiğimiz yıl görev süresi dolsa da bunu bir yıl uzatmayı başarmıştı.
2022'nin Şubat ayında ülke seçime gidecek.
Bu seçim öncesi Moise, anayasası değiştirmeyi ve bir kez daha aday olmayı planlıyordu.
Haiti bir ada ülkesi.
Fakir bir ülke.
Ama ABD için önemli bir ülke. ABD’nin göç politikaları açısından değeri var.
Son dönemde ABD ile Çin arasında sıkışıp kalan Tayvan'la ticari ilişkileri artan bir ülke.
Şubat ayının başında, Biden Beyaz Saray’a çıktıktan sonra Haiti’de darbe girişimi olmuştu.
Devlet Başkanı Moise'ye de suikast girişiminde bulunulmuştu.
Moise o darbe ve suikast girişimini püskürttü.
Ama bu kez suikasttan kurtulamadı.
Şubat ayındaki darbe girişiminden sonra ABD, Haiti yönetimine açık desteğini vurgulamıştı.
O dönemde Haiti'de sokaklar yine karışmıştı.
ABD yanlısı hükümeti destekleyen grup ve silahlı güçlerle, ABD ve hükümet karşıtı grupların eylemleri olmuştu.
Hatta ABD, Haiti’ye özel sivil birimler gönderip, hükümet karşıtı ayaklanmanın bastırılmasında Haiti güvenlik güçlerine destek de sağlamıştı.
Ancak Haiti’deki anayasa referandum süreci yaklaştıkça Biden yönetimine, "Haiti'deki demokrasi ihlallerine" yönelik tepki göstermesi gerektiği çağrıları yükseldi.
Amerikalı bazı senatörlerin ısrarlı baskıları sonucu ABD Dışişleri Bakanı Blinken, Haiti’deki özgürlüklerin kısıtlanması konusunda Haiti yönetimini uyaran bazı sözler sarf etti. Anayasa referandumuna karşı olduklarını da duyurdu.
O açıklamanın sonrasında Haiti’de 27 Haziran'da yapılması planlanan referandum süresiz ertelendi.
Ve hemen ardından da referandumu yapmak isteyen Haiti Devlet Başkanı Moise, suikast sonucu öldürüldü.
