Haber7 / Fuat Öner

Muhalefet tarafından Merkez Bankası rezervleri üzerinden başlatılan algı operasyonu büyük tepki topladı. Haber7 olarak Merkez Bankası üzerinden başlatılan tartışmayı konunun uzmanlarına sorduk. Konu hakkında açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Kerem Alkin tartışmanın arkasında Merkez'in attığı adımlardan rahatsız olanların olduğunu vurgularken Doç Dr. Mevlüt Tatlıyer'de 'Siz bu rezervleri turşusunu kurmak için biriktirmiyorsunuz' diyerek Pandemi sürecine dikkat çekti.

"YÜKSEK FAİZE TAKILMIŞ DURUMDALAR"

Merkez'in attığı kararlı adımlar sonrası hedef haline geldiğini belirten Prof. Dr. Kerem Alkin, "Muhalif ekonomistler ilginçtir ki Türkiye’nin Covid-19 sürecinde ve sonrasında yerli ve milli yatırım hamlelerini yavaşlatmak istiyorlarmış gibi yüksek faiz meselesine adeta takılmış durumdalar. Yüksek faizin gerekliliğini de enteresan bir şekilde merkez bankası rezervleri üzerinden çarpıtılmış bir tartışmayı sürekli besleyerek yönetmeyi tercih ediyorlar.

Oysaki son 100 yılın dünya ekonomisi ve küresel ticaret açısından en ağır krizlerinden birinin yaşadığı süreçte Türkiye ekonomisinde reel sektörü, üretimi büyümeyi ve istihdamı ayakta tutmak adına mutlaka krediye ulaşmayı finansmana ulaşmayı kolaylaştıracak adımları atmak şarttır.

Bu nedenle Türkiye’de finansmana ulaşmanın zorlaştırılmasını adeta desteklemek ve bunu Merkez Bankası rezervleri üzerinden yapılan tartışmayı desteklemek anlaşılabilir bir şey değil.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, AK Parti İzmir 7. Olağan İl Kongresi'nde önemli açıklamalarda bulundu. Erdoğan, "Şu anda 'Merkez Bankası'nın döviz rezervi sıfırlandı' diyorlar, göreve geldiğimizde 27,5 milyar dolar döviz rezervi vardı, şimdi 95 milyar dolar döviz rezervimiz var." dedi.

COVİD SONRASI MERKEZ REZERVLERİ RAHATLIKLA YÜKSELTECEK

Türkiye için orta ve uzun vadede yararlı olabilecek rezerv miktarı 200 milyar dolar civarıdır. Bu noktada Covid-19 koşulları ortadan kalktıktan sonra Merkez Bankası ilk etap da rezervlerini rahatlıkla daha önce olduğu gibi 136-140 milyar dolar seviyesine taşıyacak daha sonra sürdürülebilir cari denge, ihracatta devam edecek rekorlarla ve özellikle de hizmet ihracatındaki rekorlarla rezervi orta vadede 200 milyar dolara taşıyacaktır.

Bu nedenle Merkez bankası rezervleri üzerinden afaki bir tartışmayı beslemek yerine Türkiye’nin mal ve hizmet ihracatındaki rekorlara ve sürdürülebilir cari dengeye odaklanmak ve bu konu için fikir ortaya koymak daha yapıcı olacaktır." dedi.

"BU REZERVİ TURŞUSUNU KURMAK İÇİN BİRİKTİRMİYORSUNUZ"

Politik ekonomi tarafında son tartışmalar kötü niyetli ve seviyesiz diyen Tatlıyer ise "Merkez Bankası’nın buharlaştığı gibi tabiler çok düzeysiz ifadeler. Çünkü siz rezervlerinizi artırırsınız azaltırsınız bu sizin rezerv politikanızdır.

Sizin bir faiz politikanız olduğu gibi bir rezerv politikanız da vardır. Siz bu rezervleri turşusunu kurmak için biriktirmiyorsunuz, bunu gerektiğinde kullanmak için biriktiriyorsunuz. Rahatlıkla şunu söyleyebilirim ki 2020 yılı rezervleri en çok kullanmamız gereken yıldı.

Sebebi ise şu; bir taraftan sizin döviz gelirleriniz azalmış turizm gelirleriniz 3’te 1 düzeyine düşmüş. Orada 20 milyar dolarlık bir gerileme var. Diğer bir taraftan altın ithalatınız pandemi nedeniyle gelen taleple beraber ciddi şekilde artmış. Oradan da 10 milyar doları aşan bir talep var. Bu ikisi 30 milyar dolardan fazla bir döviz açığına denk geliyor.

Bir de pandemiden dolayı doğal olarak ihracat gelirleriniz azalmış. Bu günün sonunda ciddi bir döviz açığınız anlamına geliyor. Biz daha önceden de cari açık veriyorduk ama yatırımcı geliyordu ve o açığı kapatıyordu. Ama bir de pandemi yılında üstüne uluslararası yatırımcılar Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerden hep birlikte çıktılar. " dedi.

Pandeminin ilk döneminde döviz çıktılarının meydana geldiğini belirten Tatlıyer "Bir taraftan döviz açığın oluyor diğer taraftan yatırımcılar ülkelerden çıkıyor. Tam da bu yıl bu nedenlerden ötürü Merkez Bankası’nın müdahale etmesi gereken yani rezerv harcaması gereken bir yıl oldu. Şimdi burada şu tartışılabilir Merkez Bankası rezervlerini ne kadar harcamalıydı, az harcadı ya da çok harcadı, Merkez Bankası bu süreçte yabancı yatırımcıları çekmek için yaz aylarında yüksek faiz uygulayabilir miydi bu tartışılabilir.

2020 yazında Merkez Bankası’nın politika faiz oranıyla ağırlıklı ortalama fonlama faizi arasında bir makas oluşmuştu. Örneğin, bu olmayabilirdi ki zaten bunu o dönem dile getirmiştik. Bu açıklık olmadığında bir ekstrada hiçbir maliyede katlanmadan daha çok yatırımcı çekebilirdik belki.

"DÜZEYSİZ BİR ÜSLUP"

Biz şunu görüyoruz; biz bütün bunları tartışabiliriz Doğu para politikası yanlış para politikası ya da faiz politikan şu şekilde değildi şöyle olmalıydı. Ama bütün bunları bir kenara bırakıp Merkez Bankası’nın rezervleri buharlaştı demek çok düzeysiz bir üslup. Böyle bir muhalefet olmaz bunu söyleyeyim. Bunun kimseye bir faydası yok tamamen anlamsız. Hiçbir iktisatçı, hiçbir uzman ya da kendisine saygı duyan hiçbir insan bu şekilde bir düzeysizliği ifade edemez. Muhalefet buradan siyasi puan kazanmaya ya da hükümete ekonomik açıdan zarar vermeye çalışıyor olabilir ama buradan öyle bir şey çıkmaz." şeklinde konuştu.