Asgari ücrete yapılan zammın tüm çalışanların ücretlerine yansıyıp yansımadığı merak ediliyor. Bu soruya cevap bulmak için Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) beyan edilen prime esas kazanç verilerine bakıldı. Prime esas kazançlar brüt ücrete karşılık geliyor. Özel sektörde yılın ilk yarısında ücret artışları genel olarak ocak ve şubat aylarında yapılıyor. SGK en son şubat ayı verilerini yayımladı.
2022 yılında net asgari ücret yüzde 50.5 oranında artarak 2825.90 TL’den 4253.40 TL’ye yükseldi. Net ücretin yüzde 50.5 artmasını, asgari ücrete kadar olan kazançların vergi dışı bırakılması sağladı. 2022 yılında brüt asgari ücret ise yüzde 39.9 oranında artarak 3577.50 TL’den 5004 TL’ye yükseldi.
Asgari ücretteki artışın tüm çalışanlara yansıyıp yansımadığını anlamak için doğru karşılaştırmanın brüt ücrete göre yapılması gerekiyor. SGK’nın faaliyet kolları itibarıyla yayımladığı verilere göre, şubat ayı itibarıyla Türkiye genelinde işçi statüsünde çalışanlar için beyan edilen ortalama brüt ücret geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 42.02 oranında arttı. Artış oranı erkek çalışanlarda yüzde 42.95 olurken, kadın çalışanlarda yüzde 40.65’te kaldı.
SGK verileri, Türkiye genelindeki ortalama ücret artışının brüt asgari ücret artışının üzerinde gerçekleştiğini gösteriyor. Ancak, sektörler bazında ücret artışlarında büyük farklar olduğu gözleniyor. Bazı sektörler Türkiye ortalamasının iki katını aşarken, bazı sektörlerin ise Türkiye ortalamasının neredeyse yarısı düzeyinde kaldığı görülüyor.
Ülke genelindeki ortalama ücret artışlarının asgari ücretin üzerine çıkmasında yıllık bazda enflasyonun aralık ayında yüzde 36.08, ocak ayında da yüzde 48.69 açıklanmasının etkili olduğu değerlendiriliyor. (Nisan ayında açıklanan enflasyonun yıllık bazda yüzde 69.97, 4 aylık dönemde ise yüzde 31.71 olduğu dikkate alınırsa, yıl başında yapılan zamlar enflasyon karşısında şimdiden eridi.)
ÜCRET ARTIŞINDA REKOR HAVACILIK SEKTÖRÜNDE
Şubat ayında geçen yılın aynı ayına göre en yüksek ücret artışı yüzde 104.01 ile havacılık sektöründe yaşandı. Bu sektörde ortalama ücretteki artış kadın çalışanlarda yüzde 165.48, erkeklerde yüzde 71.77 olarak gerçekleşti.
Ortalama ücret artışında havayolu taşımacılığı sektörünü yüzde 64.66 ile uluslararası örgütler ve temsilcilikler izledi. Bu iki sektörün ardından sırasıyla madenciliği destekleyici hizmet faaliyetlerinde yüzde 58.09, makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı sektöründe yüzde 56.50, insan sağlığı hizmetlerinde yüzde 54.27, sigorta, reasürans ve emeklilik fonlarında yüzde 52.28, finans sektöründe yüzde 50.90, temel eczacılık ürünleri imalatında yüzde 50.35 oranında artış oldu.
EĞİTİM SEKTÖRÜNDE ÜCRET ARTIŞI YÜZDE 31.78’DE KALDI
Ortalama ücretteki artışın en düşük olduğu sektör ise yüzde 23.92 ile spor, eğlence ve dinlence faaliyetleri sektörü oldu. Bunu sinema filmi, dizi ve müzik sektörü (%24.37), kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı (%25.10), yaratıcı sanatlar, gösteri sanatları ve eğlence faaliyetleri (%29.84), kiralama ve leasing faaliyetleri (%30.89), yatılı bakım faaliyetleri (%30.66), yüzde 31.78 ile de eğitim sektörü izledi.
FAALİYET KOLLARINA GÖRE ORTALAMA AYLIK ÜCRETLERDEKİ DEĞİŞİM ORANI (Yüzde) Erkek Kadın Genel Toplam Bitkisel Ve Hayvansal Üretim İle Avcılık Ve İlgili Hizmet Faal. 43,44 41,09 42,64 Ormancılık İle Endüstriyel Ve Yakacak Odun Üretimi 45,60 41,09 44,84 Balıkçılık Ve Su Ürünleri Yetiştiriciliği 44,69 39,84 43,94 Kömür Ve Linyit Çıkartılması 50,28 49,20 50,23 Ham Petrol Ve Doğal Gaz Çıkarımı 39,83 42,52 39,86 Metal Cevherleri Madenciliği 39,78 49,19 40,27 Diğer Madencilik Ve Taş Ocakçılığı 47,34 44,26 47,01 Madenciliği Destekleyici Hizmet Faaliyetleri 58,04 61,46 58,09 Gıda Ürünlerinin İmalatı 43,23 41,81 42,33 İçeceklerin İmalatı 44,31 36,36 42,83 Tütün Ürünleri İmalatı 51,09 42,55 48,63 Tekstil Ürünlerinin İmalatı 45,15 43,55 44,56 Giyim Eşyalarının İmalatı 41,83 41,12 41,42 Deri Ve İlgili Ürünlerin İmalatı 42,56 41,24 41,93 Ağaç, Ağaç Ür. Ve Mantar Ür.İmalatı (Mobilya Hariç) 42,34 39,07 41,64 Kağıt Ve Kağıt Ürünlerinin İmalatı 48,98 46,33 48,22 Kayıtlı Medyanın Basılması Ve Çoğaltılması 46,15 40,86 44,53 Kok Kömürü Ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı 25,66 23,48 25,10 Kimyasalların Ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı 46,68 42,21 45,43 Temel Eczacılık Ürünlerinin Ve Eczacılığa İlişkin Malzemelerin İmalatı 50,95 49,47 50,35 Kauçuk Ve Plastik Ürünlerin İmalatı 42,53 40,60 41,90 Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı 44,59 42,60 44,10 Ana Metal Sanayii 43,55 44,28 43,45 Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı (Makine Ve Teçhizat Hariç) 43,08 40,74 42,56 Bilgisayarların, Elektronik Ve Optik Ürünlerin İmalatı 43,48 45,36 43,81 Elektrikli Teçhizat İmalatı 43,57 43,65 43,40 Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine Ve Ekipman İmalatı 44,12 41,31 43,52 Motorlu Kara Taşıtı, Treyler (Römork) Ve Yarı Treyler (Yarı Römork) İmalatı 41,18 43,74 41,52 Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı 52,74 45,68 52,34 Mobilya İmalatı 43,69 40,92 43,10 Diğer İmalatlar 42,47 44,55 43,12 Makine Ve Ekipmanların Kurulumu Ve Onarımı 58,24 47,49 56,50 Elektrik, Gaz, Buhar Ve Havalandırma Sistemi Üretim Ve Dağıtımı 44,45 41,29 44,16 Suyun Toplanması, Arıtılması Ve Dağıtılması 42,58 38,79 42,22 Kanalizasyon 38,85 46,91 39,32 Atığın Toplanması, Islahı Ve Bertarafı Faaliyetleri; Maddelerin Geri Kazanımı 33,61 35,64 33,68 İyileştirme Faaliyetleri Ve Diğer Atık Yönetimi Hizmetleri 43,34 37,74 42,84 Bina İnşaatı 42,04 38,54 41,92 Bina Dışı Yapıların İnşaatı 49,82 47,17 49,65 Özel İnşaat Faaliyetleri 38,95 37,33 38,59 Motorlu Kara Taşıtları Ve Motosiklet Toptan Ve Perakende Ticareti İle Onarımı 39,99 36,08 39,25 Toptan Ticaret (Mot. Kara Taşıtları Ve Motosikletler Hariç) 42,05 39,96 41,38 Perakende Ticaret (Mot. Kara Taşıtları Ve Motosikletler Hariç) 42,67 41,65 42,11 Kara Taşımacılığı Ve Boru Hattı Taşımacılığı 43,35 39,62 42,99 Su Yolu Taşımacılığı 48,34 60,53 47,56 Hava Yolu Taşımacılığı 71,77 165,48 104,01 Taşımacılık İçin Depolama Ve Destekleyici Faaliyetler 45,28 48,74 45,90 Posta Ve Kurye Faaliyetleri 40,37 35,27 39,34 Konaklama 46,37 44,07 45,43 Yiyecek Ve İçecek Hizmeti Faaliyetleri 40,20 38,14 39,41 Yayımcılık Faaliyetleri 34,68 29,18 32,55 Sinema Filmi, Video Ve Televizyon Prog. Yapım, Ses Kaydı Ve Müzik Yay. Faal. 24,74 23,69 24,37 Programcılık Ve Yayıncılık Faaliyetleri 41,44 39,10 40,69 Telekomünikasyon 35,64 35,17 35,32 Bilgisayar Programlama, Danışmanlık Ve İlgili Faal. 44,79 42,54 43,60 Bilgi Hizmet Faaliyetleri 47,94 45,11 46,14 Finansal Hizmet Faal. (Sigorta Ve Emeklilik Fonları Hariç) 49,31 53,70 50,90 Sigorta, Reasürans Ve Emeklilik Fonları (Zorunlu Sosyal Güvenlik Hariç) 51,14 53,81 52,28 Finansal Hizmetler İle Sigorta Faaliyetleri İçin Yardımcı Faaliyetler 40,69 41,03 40,46 Gayrimenkul Faaliyetleri 41,07 38,48 40,45 Hukuk Ve Muhasebe Faaliyetleri 37,70 37,27 37,42 İdare Merkezi Faaliyetleri; İdari Danışmanlık Faaliyetleri 44,53 43,53 43,85 Mimarlık Ve Mühendislik Faaliyetleri; Teknik Test Ve Analiz Faal. 39,69 38,24 38,81 Bilimsel Araştırma Ve Geliştirme Faaliyetleri 48,51 48,73 48,28 Reklamcılık Ve Piyasa Araştırması 40,83 39,15 40,00 Diğer Mesleki, Bilimsel Ve Teknik Faaliyetler 38,67 36,55 37,54 Veterinerlik Hizmetleri 37,92 36,13 36,54 Kiralama Ve Leasing Faaliyetleri 28,29 39,51 30,89 İstihdam Faaliyetleri 42,98 42,77 42,84 Seyahat Acentesi, Tur Operatörü Ve Diğer Rezervasyon Hizmetleri Ve İlgili Faal. 31,84 31,18 31,47 Güvenlik Ve Soruşturma Faaliyetleri 42,12 45,83 42,44 Binalar İle İlgili Hizmetler Ve Çevre Düzenlemesi Faaliyetleri 41,95 45,59 43,21 Büro Yönetimi, Büro Destek Ve İş Destek Faaliyetleri 46,29 46,40 45,95 Kamu Yönetimi Ve Savunma; Zorunlu Sosyal Güvenlik 43,28 47,53 44,49 Eğitim 37,58 28,59 31,78 İnsan Sağlığı Hizmetleri 59,20 50,99 54,27 Yatılı Bakım Faaliyetleri 31,91 30,01 30,66 Barınacak Yer Sağlanmaksızın Verilen Sosyal Hizmetler 43,81 39,09 39,29 Yaratıcı Sanatlar, Gösteri Sanatları Ve Eğlence Faaliyetleri 27,62 34,42 29,84 Kütüphaneler, Arşivler, Müzeler Ve Diğer Kültürel Faaliyetler 47,57 42,32 45,62 Kumar Ve Müşterek Bahis Faaliyetleri 50,89 39,83 47,83 Spor Faaliyetleri, Eğlence Ve Dinlence Faaliyetleri 26,55 26,14 23,92 Üye Olunan Kuruluşların Faaliyetleri 39,21 33,67 37,16 Bilgisayarların, Kişisel Eşyaların Ve Ev Eşyalarının Onarımı 38,36 35,91 37,72 Diğer Hizmet Faaliyetleri 36,34 38,10 36,64 Ev İçi Çalışan Personelin İşverenleri Olarak Hanehalklarının Faaliyetleri 36,65 36,54 34,03 Hanehalkları Tarafından Kendi Kullanımlarına Yönelik Üretilen Mal Ve Hizmetler 33,49 35,49 33,61 Uluslararası Örgütler Ve Temsilciliklerinin Faaliyetleri 61,65 68,72 64,66 Ek-9 Ev Hizmetlerinde 10 Günden Fazla Çalışanlar 40,26 39,93 40,05 Toplam 42,95 40,65 42,02
EN YÜKSEK ÜCRET HANGİ SEKTÖRDE?
Havayolu taşımacılığı ve uluslararası örgütler ve temsilciliklerde ücret artışının yüksek olmasında, bu sektörlerde ücretlerin ağırlıklı olarak döviz üzerinden ödenmesi etkili oldu. Ücret artış oranlarındaki farklılık sektörlerin ücret sıralamasını da değiştirdi.
Geçen yıl şubat ayında ücret sıralamasında ilk sırayı 14.615 lirayla ham petrol ve doğalgaz çıkarımı alırken, bu sektörü bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetleri (13.094 TL), havayolu taşımacılığı (12.789 TL), kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı (12.264 TL) sektörleri izledi.
Bu yıl şubat ayında ise 26.091 TL ile ilk sıraya havayolu taşımacılığı sektörü yerleşti. Onu ham petrol ve doğalgaz çıkarımı (20.439 TL), bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetleri (19.416 TL), uluslararası örgütler ve temsilcilik faaliyetleri (18.310 TL), finans sektörü (17.583 TL), kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı (15.341 TL), bilgisayar programlama ve danışmanlık faaliyetleri (15.263 TL ) izledi.
En düşük ücret ise 5.071 TL ile bu yıl da ev hizmetlerinde çalışanlarda görüldü.
FAALİYET KOLLARINA GÖRE ORTALAMA AYLIK ÜCRETLER 2021 Şubat ayı 2022 Şubat ayı Bitkisel Ve Hayvansal Üretim İle Avcılık Ve İlgiliHizmet Faal. 4.572 6.521 Ormancılık İle Endüstriyel Ve Yakacak Odun Üretimi 5.644 8.175 Balıkçılık Ve Su Ürünleri Yetiştiriciliği 4.687 6.746 Kömür Ve Linyit Çıkartılması 7.508 11.279 Ham Petrol Ve Doğal Gaz Çıkarımı 14.615 20.439 Metal Cevherleri Madenciliği 6.722 9.429 Diğer Madencilik Ve Taş Ocakçılığı 5.077 7.465 Madenciliği Destekleyici Hizmet Faaliyetleri 8.111 12.822 Gıda Ürünlerinin İmalatı 4.604 6.553 İçeceklerin İmalatı 6.251 8.927 Tütün Ürünleri İmalatı 8.392 12.474 Tekstil Ürünlerinin İmalatı 4.860 7.026 Giyim Eşyalarının İmalatı 4.151 5.870 Deri Ve İlgili Ürünlerin İmalatı 4.146 5.884 Ağaç, Ağaç Ür. Ve Mantar Ür.İmalatı (Mobilya Hariç)tı 4.365 6.183 Kağıt Ve Kağıt Ürünlerinin İmalatı 5.466 8.102 Kayıtlı Medyanın Basılması Ve Çoğaltılması 5.050 7.299 Kok Kömürü Ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı 12.264 15.341 Kimyasalların Ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı 6.849 9.961 Temel Eczacılık Ürünlerinin Ve Eczacılığa İlişkin Malzemelerin İmalatı 7.423 11.160 Kauçuk Ve Plastik Ürünlerin İmalatı 5.455 7.741 Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı 5.066 7.300 Ana Metal Sanayii 6.738 9.666 Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı (Makine Ve Teçhizat Hariç) 5.433 7.746 Bilgisayarların, Elektronik Ve Optik Ürünlerin İmalatı 7.024 10.101 Elektrikli Teçhizat İmalatı 6.044 8.667 Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine Ve Ekipman İmalatı 5.913 8.486 Motorlu Kara Taşıtı, Treyler (Römork) Ve Yarı Treyler (Yarı Römork) İmalatı 7.061 9.993 Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı 7.870 11.989 Mobilya İmalatı 4.286 6.133 Diğer İmalatlar 4.632 6.629 Makine Ve Ekipmanların Kurulumu Ve Onarımı 6.371 9.970 Elektrik, Gaz, Buhar Ve Havalandırma Sistemi Üretim Ve Dağıtımı 6.392 9.214 Suyun Toplanması, Arıtılması Ve Dağıtılması 7.193 10.230 Kanalizasyon 6.327 8.815 Atığın Toplanması, Islahı Ve Bertarafı Faaliyetleri; Maddelerin Geri Kazanımı 5.505 7.360 İyileştirme Faaliyetleri Ve Diğer Atık Yönetimi Hizmetleri 5.154 7.362 Bina İnşaatı 4.069 5.775 Bina Dışı Yapıların İnşaatı 6.036 9.034 Özel İnşaat Faaliyetleri 4.359 6.041 Motorlu Kara Taşıtları Ve Motosiklet Toptan Ve Perakende Ticareti İle Onarımı 4.808 6.695 Toptan Ticaret (Mot. Kara Taşıtları Ve Motosikletler Hariç) 5.382 7.609 Perakende Ticaret (Mot. Kara Taşıtları Ve Motosikletler Hariç) 4.383 6.229 Kara Taşımacılığı Ve Boru Hattı Taşımacılığı 4.347 6.216 Su Yolu Taşımacılığı 9.093 13.418 Hava Yolu Taşımacılığı 12.789 26.091 Taşımacılık İçin Depolama Ve Destekleyici Faaliyetler 5.874 8.570 Posta Ve Kurye Faaliyetleri 5.181 7.219 Konaklama 4.767 6.933 Yiyecek Ve İçecek Hizmeti Faaliyetleri 4.037 5.627 Yayımcılık Faaliyetleri 6.971 9.240 Sinema Filmi, Video Ve Televizyon Prog. Yapım, Ses Kaydı Ve Müzik Yay. Faal. 5.959 7.411 Programcılık Ve Yayıncılık Faaliyetleri 7.499 10.551 Telekomünikasyon 10.436 14.122 Bilgisayar Programlama, Danışmanlık Ve İlgili Faal. 10.629 15.263 Bilgi Hizmet Faaliyetleri 9.403 13.742 Finansal Hizmet Faal. (Sigorta Ve Emeklilik Fonları Hariç) 11.652 17.583 Sigorta, Reasürans Ve Emeklilik Fonları (Zorunlu Sosyal Güvenlik Hariç) 9.048 13.779 Finansal Hizmetler İle Sigorta Faaliyetleri İçin Yardımcı Faaliyetler 7.313 10.271 Gayrimenkul Faaliyetleri 4.437 6.232 Hukuk Ve Muhasebe Faaliyetleri 4.532 6.228 İdare Merkezi Faaliyetleri; İdari Danışmanlık Faaliyetleri 9.099 13.089 Mimarlık Ve Mühendislik Faaliyetleri; Teknik Test Ve Analiz Faal. 6.643 9.221 Bilimsel Araştırma Ve Geliştirme Faaliyetleri 13.094 19.416 Reklamcılık Ve Piyasa Araştırması 5.558 7.781 Diğer Mesleki, Bilimsel Ve Teknik Faaliyetler 5.678 7.809 Veterinerlik Hizmetleri 4.606 6.289 Kiralama Ve Leasing Faaliyetleri 5.917 7.745 İstihdam Faaliyetleri 4.884 6.976 Seyahat Acentesi, Tur Operatörü Ve Diğer Rezervasyon Hizmetleri Ve İlgili Faal. 5.579 7.335 Güvenlik Ve Soruşturma Faaliyetleri 4.668 6.649 Binalar İle İlgili Hizmetler Ve Çevre Düzenlemesi Faaliyetleri 4.769 6.829 Büro Yönetimi, Büro Destek Ve İş Destek Faaliyetleri 6.247 9.117 Kamu Yönetimi Ve Savunma; Zorunlu Sosyal Güvenlik 5.203 7.517 Eğitim 5.617 7.403 İnsan Sağlığı Hizmetleri 5.900 9.102 Yatılı Bakım Faaliyetleri 4.731 6.182 Barınacak Yer Sağlanmaksızın Verilen Sosyal Hizmetler 4.760 6.630 Yaratıcı Sanatlar, Gösteri Sanatları Ve Eğlence Faaliyetleri 7.610 9.881 Kütüphaneler, Arşivler, Müzeler Ve Diğer Kültürel Faaliyetler 5.520 8.039 Kumar Ve Müşterek Bahis Faaliyetleri 4.755 7.030 Spor Faaliyetleri, Eğlence Ve Dinlence Faaliyetleri 6.390 7.918 Üye Olunan Kuruluşların Faaliyetleri 6.278 8.611 Bilgisayarların, Kişisel Eşyaların Ve Ev Eşyalarının Onarımı 4.816 6.633 Diğer Hizmet Faaliyetleri 4.017 5.489 Ev İçi Çalışan Personelin İşverenleri Olarak Hanehalklarının Faaliyetleri 3.887 5.209 Hanehalkları Tarafından Kendi Kullanımlarına Yönelik Üretilen Mal Ve Hizmetler 4.123 5.509 Uluslararası Örgütler Ve Temsilciliklerinin Faaliyetleri 11.120 18.310 Ek-9 Ev Hizmetlerinde 10 Günden Fazla Çalışanlar 3.621 5.071 Toplam 5.371 7.628