“Bizim hareketimiz mesuliyet hareketidir; davamız hayata uymak değil, hayatımızı hakka uydurmaktır.” (Nurettin TOPÇU)
Prof. Dr. Zekeriya YERLİKAYA / Kastamonu Üniversitesi
Dünya; vicdanlı nesiller yetiştirecek, kalplere merhameti yerleştirecek, her şeyin maddeden ibaret olmadığını, mananın da önemli olduğunu öğretecek ve tüm insanlık için barış ve özgürlük getirecek bir dönüşüme muhtaçtır. Bu dönüşüm için gayret eden Cihannüma Dayanışma ve İşbirliği Derneği, sahip olduğu birikimi; ülkemizin ve tüm insanlığın hayrına olacak şekilde faydaya dönüştürmek için yoğun çaba gösteren önemli sivil toplum kuruluşlarımızdan (STK) birisidir [1]. Bu kuruluşumuz, son yıllarda özellikle ülkemizin akademik alandaki insan değerini harekete geçirerek, ilmî ve teknolojik alanlarda çok önemli çalışmalar yapmaktadır. Bu amaçla dernek bünyesinde ve tamamen gönüllülük esasına dayanan bir yaklaşımla çeşitli alanlarla ilgili ihtisas atölyeleri/çalışma grupları oluşturulmuştur. Bu çalışma grupları, ilgili alanlarda çok sayıda çalıştay düzenleyerek raporlar hazırlamakta ve bunları politika yapıcılarının ve tüm kamuoyunun dikkatine sunmaktadır [2]. Dernek ayrıca TÜBİTAK ULAKBİM çatısı altında bulunan DergiPark’taki iki adet bilimsel dergisiyle bilim dünyasındaki gelişmelere katkı sunmaktadır [3].
İki yıldan fazla süredir Filistin’de ve Gazze’de yaşanan soykırımın bilançosu ağırdır: Çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 70 binden fazla şehit, yüz binlerce yaralı insan ve yok edilen bir medeniyet şehri… Buna rağmen, tüm dünyaya ilan edilen ateşkese rağmen saldırıların hâlâ devam etmesi ve insani yardımların geçişinde engeller çıkarılması insanlık adına son derece üzücü ve düşündürücüdür. Tarihte eşi görülmemiş bu soykırıma direnen, mücadeleyi bırakmayan ve çok zor yaşam şartlarına rağmen vatanlarını terk etmeyen kahraman bir halkın destansı mücadelesine tüm insanlık şahitlik etmektedir.
20. yüzyılın başından itibaren bilim ve teknolojide yaşanan hızlı gelişmeler insanlığa fayda sağlamakla birlikte, emperyalist ve Siyonist güçlerin elinde çoğu kez bir yıkım aracına dönüşmüştür. İki asırdır özellikle Müslümanların yoğun olarak yaşadığı coğrafyalarda süren bu esaret, kötülük ve zulüm artık son bulmalıdır. Bu nedenle 21. yüzyıl; İslam ülkeleri ve barış isteyen tüm ülkeler arasında farklı alanlardaki iş birliğinin daha verimli bir şekilde gelişeceği bir yüzyıl olmalıdır.
Cihannüma, devletimizin ilgili organları ve diğer STK’larla iş birliği hâlinde, zulme uğrayan kardeşlerimize destek olmak için mevcut maddi ve manevi tüm imkânlarını seferber etmektedir. Bu kapsamda yakın zamanda gerçekleştirilen ve kamuoyunda geniş ilgi gören en önemli çalışmalardan biri; 13 farklı alanda hazırlanan 13 dosyadan oluşan “Gazze Raporu: Öngörüler, Teklifler ve Çözümler” çalışması olmuştur [3]. Bu rapora ben de diğer akademisyenlerimizle birlikte “Eğitim ve Yükseköğretim Dosyası” ve “Bilim, Mühendislik, Sanayi ve Teknoloji Dosyası”na katkı vermekten büyük onur duydum. Bu fırsatı veren dernek yöneticilerimize teşekkürlerimi sunarım. Katkı verdiğimiz bu iki alanla ilgili rapordan bazı stratejik alıntılar aşağıda yer almaktadır. Bu raporun yakın ve orta vadede başta Gazze ve Filistin olmak üzere dünyanın diğer bölgelerinde aynı zulme maruz kalan tüm insanların yeniden ayağa kalkmasına katkı sunmasını temenni ediyorum.
EĞİTİM VE YÜKSEKÖĞRETİM ALANLARINA YÖNELİK BAZI ÖNERİLER
· Siyonizm ve Gazze direnişi konularındaki duygusal yaklaşımlar ve fikirler bilimsel verilerle beslenmeli, ilmî temeller üzerine inşa edilmelidir. Siyonizm’in tanımı, hedefleri ve ideolojik yapısı gibi başlıklar; ortaöğretim ve yükseköğretim öğrencilerine bilimsel ve ilmî delillerle anlatılmalıdır. Aksa Tufanı’nın, Fikir Tufanı’na dönüştürülmesi gerekmektedir.
· Filistin/Gazze eksenindeki üniversiteler ve diğer İslam ülkeleri arasında Bologna sürecine benzer şekilde İslam ortak diploma tanınırlığı (denklik) sistemi geliştirilmelidir. Erasmus ve Mevlana programlarına benzer öğrenci ve akademisyen değişim programları yaygınlaştırılmalıdır.
· İslam düşüncesi, ahlak, adalet ve insan hakları gibi konularda ortak müfredatlar (Müfredat Birliği ve Ortak Değerler Sistemi) geliştirilerek ümmet bilinci oluşturulmalıdır.
· Türkiye’den bölge ülkelerine çevrimiçi üniversite ağları üzerinden mesleki ve akademik düzeyde kitlesel açık erişimli ders (Massive Open Online Course / MOOC) hizmetleri sunulmalıdır.
· “Filistin Çalışmaları Ulusal Akademik Ağı” kurulmalıdır. Gazze’deki üniversiteler ile gerçekleştirilecek ortak çalışmalarla nitelikli akademisyen yetiştirmeye yönelik stratejiler belirlenmeli ve bu stratejiler hayata geçirilmelidir. Bu kapsamda lisansüstü eğitim programlarında karşılıklı öğrenci ve akademisyen değişim programları ile lisansüstü tez yürütücülüğü çalışmalarında ortak (ikinci) tez danışmanlığı uygulaması hayata geçirilmelidir.
· Üniversiteler bünyesinde yürütülen lisansüstü tezler, bilimsel makaleler, sempozyumlar ve atölye çalışmaları; Filistin’in tarihsel mirasını, güncel siyasal dinamiklerini ve toplumsal direniş pratiklerini çok boyutlu bir bakış açısıyla incelemelidir. Ayrıca Kudüs ve Filistin çalışmaları kapsamında anabilim dalları ve enstitüler kurulmalı, araştırma merkezleri açılmalıdır.
· Tersine beyin göçü çalışmaları kapsamında yurt dışındaki Müslüman bilim insanları, kendi ülkelerinde veya başka bir Müslüman ülkede görev yapmaları için teşvik edilmeli; bu kapsamda İslam ülkeleri arasında ortak politikalar geliştirilerek cazip dönüş ve teşvik programları hazırlanmalı ve yeterli altyapıya sahip araştırma laboratuvarlarının kurulması için çalışmalar yapılmalıdır.
· Gazze’de Türk–Filistin Dostluk Üniversitesi kurulmalıdır.
BİLİM, MÜHENDİSLİK, SANAYİ VE TEKNOLOJİ ALANLARINA YÖNELIK BAZI ÖNERİLER
· Türk Devletleri Teşkilatı ve İslam İşbirliği Teşkilatı gibi platformlar üzerinden bilimsel ve teknolojik dayanışmayı geliştiren, stratejileri belirleyen ve bu stratejileri hayata geçiren birimlerin hedefi; öncelikli olarak Filistin ve Gazze’deki soykırımı sona erdirecek bilimsel çalışmalar yapmak olmalıdır.
· “İslam Bilimsel Araştırmalar Portalı” adıyla ümmete dair veri, analiz ve bilimsel bilgi üreten ortak dijital kütüphaneler ve veri bankaları oluşturulmalıdır.
· Yenilenebilir enerji, petrol ürünleri, savunma sanayi, yapay zekâ, sağlık hizmetleri ve sağlık teknolojileri, su yönetimi ve arıtma, tarım ve gıda teknolojileri, ilaç, biyoteknoloji, mesleki teknik eğitim ve işbaşı programları gibi alanlarda iş birliği artırılmalıdır.
· Gazze’deki saldırılarda yıkılan bölgelerin yeniden inşası için yerel malzeme teknolojileri ve düşük maliyetli konut prototipleri üzerine projeler geliştirilmelidir. Bu konuda Türk inşaat ve altyapı firmaları ile ortak Ar-Ge ve uygulama projeleri hayata geçirilmelidir.
· İçinde yapay zekâ araştırma merkezlerinin de yer aldığı ve Türkiye’deki bilişim vadisi, sağlık vadisi vb. teknoloji üslerine benzer “Bölgesel Teknoloji Üsleri” ve “Ortak Ar-Ge / İnovasyon Merkezleri” kurulmalıdır. Kurulacak merkezlerde yapılacak çalışmaların finansmanı için “İslam Dünyası Bilim ve Teknoloji Fonu” oluşturulmalıdır. Petrol ve doğal gaz gelirleri yüksek ülkeler bu fona sermaye desteği sağlamalı; nüfusu yüksek ve nitelikli insan gücüne sahip ülkeler ise insan kaynağı ile katkı vermelidir. Bu merkezlerden elde edilen ve endüstriyle ilgili bilgiler patentleştirilerek ortak bir ekonomik değere dönüştürülmelidir.
· İslam ülkelerinde kurulu bulunan teknoparklar, “İslam Ülkeleri Teknokentler Ağı” altında dijital olarak birleştirilmelidir. Bu teknokentlerde faaliyet gösteren firmalar; Ar-Ge, inovasyon, üretim ve pazarlama faaliyetlerinde etkili bir iş birliğine yönlendirilmelidir.
· Fikrî mülkiyet korumasını sağlayacak ortak bir “İslam Dünyası Patent ve Tescil Ofisi” kurulmalıdır.
· İslam ülkeleri arasında mal ve hizmet üretiminde verimlilik ve kalite esaslı politikaların geliştirilmesi için iş birliği yapılmalıdır. Bu hedefleri gerçekleştirmek için İslam kültürü ve medeniyetinin önemli değerlerinden biri olan “Ahilik İş ve Ticaret Ahlakı” ve “Ahilik’te Kalite Sistemi” çağın kalite standartları da referans alınarak yeniden yorumlanmalı ve uygulanmalıdır.
KAYNAKLAR
2. https://www.cihannuma.org/raporlar
3. https://www.cihannumaakademi.org/
(Cihannüma Sosyal Bilimler Akademi Dergisi; https://dergipark.org.tr/tr/pub/cihantefmad)