İspanya ve Portekiz’de Büyük Elektrik Kesintisi: Güneş Enerjisi Sistemi Zorladı, Türkiye Etkilenmedi
İspanya ve Portekiz'de 28 Nisan’da meydana gelen ve milyonlarca kişiyi elektriksiz bırakan büyük çaplı kesintinin etkileri ve nedenlerine dair tartışmalar sürerken, Türkiye'nin bu durumdan etkilenip etkilenmeyeceği merak konusu oldu. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Türkiye’nin elektrik iletim ve dağıtım altyapısında herhangi bir sorun bulunmadığını belirterek kamuoyunu rahatlattı.
Bayraktar: “İletim ve Dağıtım Hatlarında Sorun Yok”
Avrupa ile aynı dağıtım ağı içerisinde yer alan Türkiye için olası risklere karşı dikkat çekilmişti. Ancak Bakan Bayraktar, Türkiye'nin elektrik altyapısının güvenli olduğunu vurgulayarak, genel bir kesinti riskinin bulunmadığını ifade etti.
Kesintinin Odağında Güneş Enerjisi Var
İspanya’da kesintinin nedenine ilişkin ilk bulgular, yenilenebilir enerji kaynaklarının sistem üzerindeki etkilerine işaret ediyor. Özellikle fotovoltaik (güneş enerjisi) sistemlerden gelen elektrik akımında yaşanan ani kesintinin, şebekenin dengesini bozduğu belirtiliyor. Uzmanlara göre sistem, 10 bin megavatlık güneş enerjisini sadece 5 saniye içinde kaybetti. Bu ani kayıp, ardından rüzgar ve nükleer kaynaklı elektrik üretiminin de devre dışı kalmasına neden oldu.
İspanyol Elektrik Şirketi REE’nin yetkilileri, olayın ülkenin güneybatısında üretim sistemindeki bir aksaklıktan kaynaklandığını ve kesintinin buradan başlayarak yayıldığını ifade etti. REE Operasyonel Hizmetler Direktörü Eduardo Prieto, güneş enerjisi kaynaklı üretim kaybının sistemin çökmesine zemin hazırladığını söyledi.
Güneşten Gelen Elektrik “Hattan Koparıldı”
İspanyol medyasında yer alan analizlerde, enerji şebekesine entegre edilen güneş elektriğinin planlanan şekilde değil, ani bir biçimde sistem dışına çıktığı vurgulandı. Bu durumun, enerji şirketlerinin değil, sistemin kendi iç dinamiklerinin sonucu olduğu öne sürüldü. Elektrik üretim planlamasının bir gün önceden yapıldığına dikkat çeken uzmanlar, bu kopmanın sistemsel bir dengesizlikten kaynaklandığını belirtti.
Avrupa'da Yeni Enerji Dönemi Tartışmaları Başlayabilir
Kesintinin ardından, Avrupa genelinde yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik şebekeleri üzerindeki etkileri ve sistem güvenliği yeniden tartışma konusu hâline geldi. İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, özel elektrik şirketlerinden sorumluluk talep ederken, Ekolojik Geçiş Bakanlığı da olayla ilgili resmi soruşturma başlattı.
ANALİZ | Türkiye İçin Uyarı Niteliğinde: Yenilenebilir Enerji Dönüşümünde Sistem Dengelemesi Şart
İspanya ve Portekiz’de yaşanan geniş çaplı elektrik kesintisi, yenilenebilir enerjiye geçişte teknik altyapının ne denli kritik olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. Türkiye de son yıllarda güneş ve rüzgâr gibi temiz enerji yatırımlarına hız verirken, benzer risklerin önüne geçilmesi için sistemsel hazırlıkların tamamlanması büyük önem taşıyor.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın verilerine göre Türkiye’nin elektrik üretiminin yaklaşık yüzde 45’i yenilenebilir kaynaklardan sağlanıyor. Ancak bu oranın artması, üretim ve tüketim dengesinin daha karmaşık hâle gelmesine yol açıyor. Yenilenebilir enerji üretimi doğa koşullarına bağlı olduğu için dalgalanmalar daha sık yaşanabiliyor. Bu dalgalanmalar, iletim şebekesinin anlık yük yönetiminde daha esnek ve dirençli olmasını zorunlu kılıyor.
Avrupa’daki son kesinti, enerji arz güvenliği ile enerji dönüşüm politikalarının birlikte yürütülmesi gerektiğini hatırlatıyor. Türkiye’nin bu yolda ilerlerken sadece üretim kapasitesine değil, aynı zamanda şebeke esnekliğine, veri odaklı yönetim sistemlerine ve acil durum senaryolarına yatırım yapması, gelecekte benzer bir kriz yaşanmasını önleyebilir.
