Associated Press Ajansı, 10 vilayeti, 13,5 milyon insanı etkileyen asrın felaketiyle ilgili geçtiği haberde şöyle bir ifade kullanıyor:
“Kurtarma çalışmalarına katılan bir insan ordusuyla bile, ekipler nereye yardım edeceklerini seçmek zorundaydı.”
Ajansın ‘insan ordusu’ dediği rakam, dün itibarıyla 120 bin civarında idi.
50 bin kadarı Jandarma ve Milli Savunma Bakanlığı’ndan oluşan asker, 15 bin kadar emniyet mensubu, 20 bin kadar arama/kurtarma ekibi ve diğer görevliler…
Bir taraftan arama kurtarma çalışmaları yürütülürken, öbür taraftan ilgili kurumlar üzerinden ileriye dönük bir projeksiyon çıkarılmaya çalışıyor.
Depremzede vatandaşlarımızın önünü görebilmeleri için, yaşadıkları şoku atlatıp geleceği umutla bakabilmeleri için, yarınlarını daha güvende hissedebilecekleri bir ortamı şimdiden görebilmeleri için bu projeksiyonlar çok önemli.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün, deprem bölgesindeki yaraların sarılması için alınan yeni kararlar açıkladı:
Malatya’da, "Konteyner kentler dışında barınacaklara ev sahibi olanlar için aylık 5 bin lira, kiracı olanlar için aylık 2 bin lira kira yardımı yapacağız." Dedi.
Erdoğan’ın bir önceki durağı olan Adıyaman’da yaptığı ama bütün bölgeye şamil şu açıklamaları, devletin bir yıllık projeksiyonunu yansıtıyor:
"Bütün bunların yanında, çadırlarda kalmayan, kalmak istemeyen vatandaşlarımızın da kira bedelini ödemek suretiyle konutlara geçmelerini sağlayacağız. İster Adıyaman'da gidilebilecek konutlar varsa, oralarda kira olarak veya farklı illere geçmek suretiyle, farklı illerde de kiralama suretiyle bir yıl itibariyle buralarda benim vatandaşlarım kalabilecek. Bu arada da biz, buradaki konutları inşa etmiş, yapmış olacağız."
İLK VERİLER, HER 4 EVDEN BİRİNİN AĞIR HASARLI OLDUĞUNA İŞARET EDİYOR
Bir taraftan hasar tespit çalışmaları da başlamış durumda.
Depremin en etkili olduğu kentlerde 4 mahallede yürütülen çalışmalar sonucu, her 4 binadan 1’inin, yani, %25’inin ağır hasarlı olduğu tespit edildi.
Bir de orta hasarlı binalar var.
Konuştuğum bir deprem uzmanı, orta hasarlı binalar için, “En zor karar verilen binalar oluyor.” ifadesini kullandı.
Güçlendirilmesi mi gerekiyor, yıkılıp yenisinin mi yapılması gerekiyor?
Bazen bu soruların cevabı bir mühendisten diğerine bile değişebiliyor.
İLK TAHMİNLER, EN AZ 500 BİN YENİ KONUT İHTİYACINI ORTAYA KOYDU
Depremzedeler için şimdiden alınan karar şu:
Evi yıkılmış ya da ağır hasar almış depremzedelerin tamamı, devlet eliyle barındırılacak.
Çadır kentte ya da konteynırda kalmak isterlerse buralarda kalacaklar.
Buralarda kalmak istemeyenler ya kamuya ait yerlerde kalabilecekler, ya da Antalya bölgesinde olduğu gibi özel sektörün sunacağı imkânlarla otellerde vs. kalabilecekler.
Çadırkent ve konteynır dışında kalacak olanlar için 1 yıl boyunca, Erdoğan’ın açıkladığı kadar kira yardımı tahsis edilecek.
Amaç, kimsenin açıkta kalmaması.
Evi yıkılmış ya da ağır hasar almış olan ailelerin sayısı henüz kesinleşmiş değil.
Ancak, ilk öngörüler bu durumdaki ailelerin sayısının en az 500 bin olacağı yönünde.
Bu, aynı zamanda 500 bin yeni konut ihtiyacı demek.
Depremin 5’inci gününde yaklaşık 100 bin depremzede devlet imkanlarıyla tahliye edildi.
77 uçak, 77 helikopter oluşturulan hava koridoru ile sürekli hareket halinde.
Bu helikopterlerle bazen sadece ekmek taşındı.
Yıkılan binalarla ilgili savcılar da incelemelerine başladı.
Bölgede görevlendirilen savcılar, tek tek numune toplayacak.
Bina sağlam mıydı? Çürük müydü? Kolonu kesilen bina var mıydı? Bunlar tespit edilecek
Yapılan ilk tespitlerde, yıkımın büyük bölümünün eski binalarda olduğunu işaret ediyor.
2000 yılı sonrası yapılan binalarda da yıkım var, ancak eski yapılara göre sayıları çok daha az.
DAĞ ETEKLERİNDEKİ YAPILARDA HASAR AZ, ASIL YIKIM DÜZLÜKLERDE
1999 Marmara depreminin merkez üssü olan Gölcük’te, şehri ortadan ikiye bölen yolun denize yakın alt kısmında büyük yıkımlar olmasına rağmen, yolun üst tarafında kalan binalarda az sayıda binanın yıkıldığına tanıklık etmiştim.
Benzeri durumlar, şimdiki deprem bölgesi için de söz konusu.
Mesela, Kahramanmaraş’ta Ahırdağı eteklerinde yıkımın çok az olduğu söyleniyor. Bu da, depreme dayanıklılık anlamında zeminin ne kadar önemli olduğunu gösteren yeni bir örnek.
İŞ MAKİNALARI BUNDAN SONRA DEVREYE GİRECEK
Depremin 5’inci günü itibarıyla 70 binden fazla insan kurtarıldı.
İlk gün hava şartlarının kötü olması, bölgedeki AFAD çalışanlarının aileleriyle birlikte depreme yakalanması, yolların çökmesi gibi gerekçelerle ilk 24 saat maalesef müdahale zayıf kaldı.
Ancak ikinci günden itibaren hızlı bir toparlanma ile deprem bölgesinde hızlı bir arama kurtarma çalışması başladı.
Öğrendiğime göre, güvenlik birimlerinin, arama kurtarma birimlerinin elinde tablo var.
Hayatını kaybedenler de, yaralı olarak çıkarılanlar da o tabloya yazılıyor.
Bu liste, hastanelere ulaşanlarla kontrol ediliyor.
Kahramanmaraş havaalanının park yeri 5 tane imiş.
Lojistik gidiyor, iniyor o park etmeden diğeri kalkmıyor.
AFAD’da görevli bir rütbeli asker, uçaklar birbiriyle çarpışmasın diye özel bir çalışma yürütüyor.
Hangisi önce inecek, hangisi sonra.
Bunun organizasyonu, trafiğini yönetmek ayrı bir çalışma gerektiriyor.
Çalışmalarda, 20 tane gemi kullanılıyor.
18’i Deniz Kuvvetleri’nin, 2 tanesi Sahil Güvenliğe ait gemiler.
Malzeme getiriyorlar, araç, konteynır getiriyorlar. Bu gemilerin tahliye için kullanılması da gündemde.
