Washington, / Florya Gazetesi Haber Merkezi — ABD yönetiminin Gazze savaşını sonlandırmayı amaçlayan 21 maddelik önerisi, hem Hamas hem de İsrail hükümeti tarafından kabul edilmedi. Washington Post’un ulaştığı ve ABD hükümeti tarafından paylaşıldığı belirtilen plana göre, öneriler Hamas’ın silahsızlandırılmasını, uluslararası bir istikrar gücünün kısa süreli konuşlandırılmasını ve Gazze’nin yeniden imarı için bir “Trump kalkınma planı”nı içeriyor.
Plan, derhal ateşkesi, “savaş hatlarının” dondurulmasını ve esirlerle ilgili hızlı takaslara dayanan bir takvim öngörüyor. Buna göre 20 canlı rehine ile bağlantılı durumların çözülmesi; ayrıca öldüğü düşünülen 24’ten fazla kişinin naaşlarının 48 saat içinde teslim edilmesi hedefleniyor. Ancak Washington Post, bazı unsurların İsrail tarafından kabul edilmeyebileceği uyarısında bulundu.
Planın ana hatları
-
Tüm askeri operasyonların derhal durdurulması ve savaş hatlarının sabitlenmesi.
-
Gazze’deki esir ve ölü değişimi: 48 saat içinde hayatta olan esirlerin ve naaşların teslimi.
-
Hamas’ın saldırı kapasitesinin imhası; “barış içinde bir arada yaşamayı taahhüt eden” üyeler için af teklifleri.
-
Hamas üyelerinin ülkeyi terk etme isteği halinde diğer ülkelere güvenli geçiş imkânı sağlanması.
-
Gazze’de günlük kamu hizmetlerini yürütecek “nitelikli Filistinliler ve uluslararası uzmanlar”dan oluşan geçici bir yönetim kurulması; bu organın yeni bir uluslararası kuruluş tarafından desteklenip denetlenmesi.
-
Batı Şeria merkezli Filistin Yönetimi’nin, Gazze’yi devralabilecek duruma gelene kadar iç reformlar yürütmesi.
-
Gazze’de güvenliği sağlamak için Arap ve uluslararası ortaklarla işbirliği içinde “geçici Uluslararası İstikrar Gücü” oluşturulması.
-
İsrail Savunma Kuvvetleri’nin işgal ettiği Gazze topraklarını kademeli olarak teslim etmesi.
Esir ve mahkûmlar takası; insan hareketliliği
Belgede ayrıca, 7 Ekim sonrası tutuklanan 250 müebbet mahkûm ile 1.700 Gazzeli’nin serbest bırakılması; esirken hayatını kaybeden her bir İsrailli için 15 Gazzelinin cenazesinin iade edilmesi gibi hassas takas düzenlemeleri yer alıyor. Plan, Gazze’den ayrılmak istemeyen sivillere zorla ayrılma dayatılmayacağını; ayrılanların geri dönme hakkının korunacağını da vurguluyor.
Bununla birlikte, yeniden inşa sürecinin uygulama detayları — enkaz kaldırma sorumluluğu, yeniden imar maliyetlerinin kime yükleneceği ve ödemelerin nasıl yönetileceği — mevcut metinde netleştirilmemiş durumda.
Taraflardan yanıt yok
Ne İsrail ne de Hamas, ABD’nin Birleşmiş Milletler’de geçen hafta paylaştığı üç sayfalık plana resmi onay verdi. Washington, bölgedeki ve dünyadaki müttefik hükümetlerle yapılan istişarelerin sürdüğünü belirtiyor. Başkan Donald Trump ise Axios’a verdiği mülakatta müzakerelerin “son aşamada” olduğunu ve tüm tarafların anlaşma için bir araya geldiğini söyledi; ancak anlaşmanın henüz tamamlanmadığını ifade etti.
Uzmanların ve uygulamadaki belirsizliklerin önemi
Plan, teknik ve siyasi birçok adımı beraberinde getiriyor: geçici yönetimin meşruiyeti, uluslararası istikrar gücünün yetki sınırları, Gazze’nin idari olarak Ramallah’a devri için gerekli reformların kapsamı ve finansman mekanizmaları gibi konular uygulanmadan önce netleştirilmesi gereken başlıca meselelere işaret ediyor. Ayrıca, İsrail’in bazı önerilere karşı çıkabileceği; Hamas’ın ise silahsızlanma ve yönetimin devrine ilişkin koşulları kabul etmeyebileceği belirtiliyor.
Görüşmeler devam ediyor
ABD tarafından önerilen 21 maddelik plan, kısa vadede ateşkes ve esir değişimine odaklanırken; orta ve uzun vadede Gazze’nin yeniden inşası ve yönetim geçişi için kapsamlı bir uluslararası çaba öngörüyor. Ancak planın hayata geçirilebilmesi, tarafların kabulü, bölgesel aktörlerin işbirliği ve finansman konularındaki belirsizliklerin giderilmesine bağlı görünüyor.
Florya Gazetesi Haber Merkezi
