ERKEK VE KADIN BEYİNLERİ GENETİK OLARAK FARKLI ÇALIŞIYOR
Yeni araştırma, beyin gelişiminde cinsiyetler arası gen farklarının doğuştan başladığını ortaya koydu
Oxford merkezli La Trobe Üniversitesi’nden Prof. Jenny Graves tarafından yürütülen araştırmaya göre, erkek (XY) ve kadın (XX) bireylerin beyinlerinde gen aktivitesi belirgin biçimde farklılık gösteriyor. TRT Haber’in Sciencealert’tan aktardığı 2025 tarihli çalışmada, erkek beyinlerinde 610, kadın beyinlerinde ise 316 genin daha aktif olduğu saptandı.
Bilim insanları, bu farklılıkların yalnızca hormonlardan değil, doğrudan genetik etkilerden kaynaklandığını ve bu etkinin fetal gelişimin çok erken dönemlerinde başladığını vurguluyor.
GENLERİN ÇOĞU CİNSİYET KROMOZOMLARINDA DEĞİL
Araştırmaya göre genlerin yalnızca yüzde 10’u cinsiyet kromozomlarında bulunuyor. Geri kalan genler ise hem erkeklerde hem kadınlarda ortak olan “normal” kromozomlarda yer alıyor. Bu durum, östrojen ve testosteron gibi hormonların gen aktivitesi üzerindeki düzenleyici rolüne işaret ediyor.
Beyin dokularının incelendiği çalışmada, kadınlarda nöronlarla ilişkili genlerin, erkeklerde ise hücre zarları ve çekirdek yapılarıyla ilgili genlerin daha aktif olduğu belirlendi.
HASTALIKLARDA CİNSİYET FARKI
Gen düzeyindeki bu farklılıklar, beyin hastalıklarına yatkınlıkta cinsiyet farklarını da açıklayabilir. Örneğin, Alzheimer hastalığı ile ilişkili genlerin çoğu kadınlarda daha aktif çalışıyor. Bu bulgu, kadınlarda Alzheimer görülme oranının erkeklere kıyasla iki kat fazla olmasını destekliyor.
Diğer yandan, erkeklere özgü SRY geni, Parkinson hastalığının ilerlemesini hızlandıran bir faktör olarak öne çıkıyor.
SONUÇ: FARKLAR DOĞUŞTAN GELİYOR AMA ZEKÂYI BELİRLEMİYOR
Prof. Graves, erkek ve kadın beyinlerinde genlerin farklı çalıştığını kabul etse de, bu farkların zekâ veya bireysel kapasiteyi belirlemediğini vurguluyor:
“Cinsiyetler arasında genetik düzeyde farklılıklar var, ancak bu farklar bireylerin kapasitesini veya zekâsını belirlemiyor.”
Araştırma, The Conversation aracılığıyla yayımlandı ve cinsiyetler arası biyolojik farkların daha iyi anlaşılmasına ışık tuttu.
Kaynaklar: TRT Haber, Sciencealert, The Conversation
Florya Gazetesi Haber Merkezi
