Hollanda Yüksek Mahkemesi, İsrail’e F-35 parça satışını durdurma kararını bozdu
Lahey’de kritik karar
Hollanda'da temyiz mahkemesi, uluslararası insani hukuk ihlalleri yüzünden İsrail’e F-35 savaş uçağı parçalarının satışının durdurulmasına hükmetti.
Hollanda’daki Yüksek Mahkeme, Lahey Temyiz Mahkemesi’nin Şubat 2024’te aldığı, İsrail’in Gazze’de işlediği uluslararası insancıl hukuk ihlalleri nedeniyle F-35 savaş uçağı parçalarının satışını durdurma kararını bozdu.
Mahkeme, silah ihracat izninin değerlendirilmesinin yargının değil hükümetin takdirinde olduğuna hükmetti. Böylece Hollanda’nın İsrail’e yönelik F-35 parça tedariği yeniden mümkün hâle geldi.
Başsavcı önerisi dikkate alınmadı
Yüksek Mahkeme başsavcısı, ihracat yasağının devam etmesini tavsiye etmişti. Ancak mahkeme, bu öneriyi dikkate almayarak, “uluslararası insancıl hukuk ihlali riski olup olmadığının” mahkemeler tarafından değil, hükümet tarafından değerlendirileceğine karar verdi.
Bakanlığa altı haftalık süre
Mahkeme, geçici Savunma Bakanı David van Weel’e, Hollanda’nın silah ihracat politikasını altı hafta içinde gözden geçirmesi talimatını verdi. Açıklamada, “Temyiz Mahkemesi, iznin verilmesinin uluslararası insancıl hukukun ciddi bir ihlali riski oluşturup oluşturmadığını kendi başına değerlendirme yetkisine sahip değildi. Bu, Bakan’ın takdirindedir.” ifadeleri yer aldı.
F-35’te Hollanda’nın rolü
Hollanda, F-35 savaş uçaklarının kanat, iniş takımı, kablolama ve yardımcı motor gibi kritik bileşenlerini üreten ülkeler arasında bulunuyor. Bu nedenle Lahey’in kararı yalnızca Hollanda–İsrail ilişkilerini değil, aynı zamanda NATO ve ABD’nin yürüttüğü F-35 uluslararası üretim zincirini de doğrudan etkiliyor.
Avrupa’da tartışma büyüyor
-
Hollanda medyası, kararın “insan hakları duyarlılığı ile stratejik çıkarlar arasındaki çatışmayı gözler önüne serdiğini” yazdı.
-
Alman ve Fransız basını, mahkemenin hükümete topu atarak, İsrail’e silah satışında siyasi sorumluluğu artırdığı yorumunu yaptı.
-
Uluslararası hukuk uzmanları, kararın “yargının insancıl hukuku doğrudan uygulama alanını daralttığını” belirtiyor.
Geniş yankılar bekleniyor
Kararın, hem Avrupa Birliği’nin ortak silah ihracat politikası tartışmalarını hem de İsrail’e yönelik uluslararası tepkileri yeniden gündeme getirmesi bekleniyor.
Florya Gazetesi Haber Merkezi
